“ มันอยู่ในห้องน้ำ”

     

        ขณะที่ผมกำลังอ่าน  “ คลินิกวารสารเวชปฎิบัติและการใช้ยา ”  วารสารที่ให้สาระเนื้อหาทางวิชาการทางแพทย์และสาธารณสุขที่เป็นประโยชน์ต่อผู้อ่านสามารถนำไปปฎิบัติได้ พลันก็ได้ยินเสียงแว่วคุ้นหู ดังขึ้น

“ เภสัชกรค่ะ ขอปรึกษาหน่อยค่ะ แหม โชดดีจัง เปิดร้านแต่เช้าเลยนะค่ะ”  เป็นเสียงพี่แดงลูกค้าข้างบ้านของผมเอง

“ ครับ มีเรื่องอะไรหรือครับพี่ ”

“  เจ้าปองลูกชายพี่ เผลอกินน้ำยาเช็ดทำความสะอาดกระจกเข้าไป ”

“ กินเข้าไปมากน้อยแค่ไหน และนานหรือยังครับ ”

“ อื่ม แบบว่า.....  ” แล้วพี่แดงก็สาธยายบรรยายเล่าเรื่องที่มีอยู่ว่า

      เมื่อตอนเช้าตรู่นี้เอง เจ้าปองอาบน้ำอาบท่า แปรงฟันบ้วนปากตามปกติ แต่คราวนี้เผลอไปหยิบน้ำยาเช็ดกระจกที่มีสีนำเงินเหมือนสีน้ำทะเลที่ดันมาวางใกล้กันมาใช้บ้วนปากโดยคิดว่าเป็นน้ำยาบ้วนปาก หลับหูหลับตาหยิบ(สงสัยว่ากำลังสระผมอยู่ด้วย) น้ำยาบางส่วนถูกกลืนลงคอไปบ้าง บางส่วนก็ซึมผ่านปากและลิ้น เจ้าปองยังคงมีอาการปกติแต่รู้สึกปากคอเฝื่อนๆไปบ้าง ช่างเหมาะเจาะเสียจริง ผมรีบเปิดวารสารเล่มที่กำลังอ่าน เพื่อประกอบคำอธิบายให้พีแดง ดังนี้

   น้ำยาเช็ดทำความสะอาดกระจกส่วนใหญ่จะประกอบด้วยสารสำคัญ๒ชนิดขึ้นไปคือ แอมโมเนียและไอโซโพพริลแอลกอฮอล์ ฉนั้นการได้รับน้ำยาเข้าร่างกายจะโดยทางกินดื่มหรือสัมผัสผิวหนัง ความเป็นพิษอันตรายจะเกิดขึ้นเนื่องจากสารสองชนิดนี้ แอมโมเนียเป็นสารที่สามารถอยู่ในสถานะสองสภาพได้คือ เป็นก๊าซไม่มีสีหรือจะเป็นของเหลวไม่มีสีแต่มีกลิ่นฉุนก็ได้แอมโมเนียสามารถพบเป็นส่วนผสมหลักของผลิตภัณฑ์ทำความสอาดของใช้ภายในบ้าน ขจัดคราบไข แว๊ก ทำความสะอาดกระจกและเตาหุงต้ม ในน้ำยาทำความสะอาดกระจกนี้จะมีส่วนผสมของแอมโมเนียประมาณ ๕-๑๐ เปอร์เซ็นต์แม้นจะไม่มีฤทธิ์กัดทำลายอย่างรุนแรงแต่ทำให้เกิดการระคายเคืองโดยเฉพาะไอของมันแม้จำนวนน้อยก็สามารถทำอันตรายต่อนัยน์ตา ปอด ผิวหนังได้

     สำหรับไอโซโพพริลแอลกอฮอล์มีชื่อเรียกอีกชื่อว่า ไอโซโพพาโนลอล,รับบิงแอลกอฮอล์ เป็นของเหลวไม่มีสี(ที่มีจำหน่ายอยู่เติมสีลงไปให้เด่นชัด) มีกลิ่นชวนดม ติดไฟง่าย  การเป็นพิษเกิดขึ้นเมื่อสูดดม ดื่มหรือสัมผัส หากดื่มเข้าปากจะทำให้หน้าแดง ปวดศรีษะ มึนงง กดดันทางจิตใจ คลื่นไส้อาเจียน ปริมาณมากทำให้หมดความมรู้สึกและโคม่า  ในกรณีของเจ้าปองนี้ถือว่าได้รับทั้งแอมโมเนียและไอโซโพพริลแอลกอฮอล์แต่เป็นจำนวนน้อย เจ้าตัวไม่เกิดอาการผิดปกติแต่อย่างใด ผมแนะนำให้พี่แดง พยายามทำให้เจ้าปองอาเจียนออกมาหรือให้ดืมน้ำมากๆหากมีข้อสงสัยให้โทรถามศูนย์พิษวิทยาตลอด ๒๔ ชั่วโมง ที่เบอร์ ๐๒๓๕๔๗๒๗๒,สายด่วน ๑๓๖๗ พี่แดงรีบจดเบอร์โทรพร้อมขอบคุณและลาจากไปทันที

    การทำให้ผู้ป่วย ผู้ที่ได้รับพิษอาเจียนนั้นใช่ว่าจะใช้ได้กับทุกกรณีทุกรายไป บางครั้งกลับยิ่งเพิ่มอันตรายแก่ผู้ป่วย ทั้งนี้จะมีหลักการพิจารณาปฏิบัติคือ ถ้าคนไข้ปากคอไม่ไหม้ ไม่มีแผลไม่มีกลิ่นน้ำมันเชื้อเพลิงและไม่หมดสติ ใช้วิธีทำให้อาเจียนล้างท้องได้

    อันที่จริงแล้วยังมีข้าวของเครื่องใช้ในชีวิตประจำวันจำนวนมากหลายชนิดประเภทที่เรานึกไม่ถึงว่าจะก่อเกิดอันตรายต่อมนุษย์แล้วยังทำลายธรรมชาติสิ่งแวดล้อมด้วย ขณะนี้ทั่วโลกกำลังรณรงค์ให้ประชาชนผู้บริโภคได้รับความรู้ถึงภัยอันตราย วิธีใช้ วิธีเก็บรักษารวมถึงวิธีขจัดทิ้งไปเมื่อผลิตภัณฑ์นั้นๆหมดหรือไม่ใช้มันแล้ว ทั้งนี้เพื่อความปลอดภัยแก่มนุษย์ธรรมชาติสิ่งแวดล้อม ผมขอยกตัวอย่างของใช้ภายในบ้านที่อาจกลายเป็นสารพิษสักสาม-สี่อย่าง ลองตามผมมาที่ห้องน้ำซิครับ ดูที่ชั้นวางของผลิตภัณฑ์ภายในห้องน้ำนั่นซิ

ประเภทผลิตภัณฑ์	ส่วนประกอบ	อาการอันตรายที่เกิดขึ้นเมื่อได้รับมาก,นาน	การปฐมพยาบาล
สีย้อมผม(Hair Color)	มีเกลือของโลหะหนักต่างๆเช่น ซิเวอร์ไนเตรท,เกลือคลอไรด์ของโลหะแคดเมี่ยม,โคบอล,ทองแดงและตะกั่ว	หอบเหนื่อยปวดศรีษะ ปวดท้องมาก อาเจียน ท้องเสีย คอแห้ง เนื้อเยื่อเมือกตามทางเดินอาหารถูกทำลาย ตัวเหลือง ซืด ไตล้มเหลว ซ็อคหมดสติและตายได้	ทำให้อาเจียน, ล้างท้องด้วยน้ำนมหรือไข่ขาวให้น้ำ ช่วยหายใจ เป็นมากนำส่งโรงพยาบาล
น้ำยาล้างเล็บ(Nail polish remover)	อะซิโตน(Acetone) ,  เอททริลอะซีเตรท(Acetone Ethyl Acetate)	เมื่อสูดดมไอเข้าไปจะเป็นพิษระคายเคืองต่อปอด นัยน์ตา จมูก ทำให้ ไอ หอบ เหนื่อย เมื่อกินเข้าไปจะเมา ซึม	ออกจากบริเวณที่มีกลิ่นถ้ากินเข้าไป ทำให้อาเจียน ,ล้างท้อง ช่วยหายใจให้อ๊อกซิเจน นำส่งโรงพยาบาล
ยาทำให้ขนร่วง (Depilatories)	สารประกอบของแบเรียม(Barium Compounds)	ปวดท้องอาเจียน ท้องเสีย สั่นชัก ความดันเลือดสูง หัวใจหยุดเต้น	ให้โซเดียมหรือแมกนีเซียมซัลเฟต(ดีเกลือ)๖๐กรัมเพื่อตกตะกอนแบเรียมแล้วจึงทำให้อาเจียน ส่งโรงพยาบาลล้างท้อง
พวกแชมพู,ครีมโกนหนวดเครื่องประเทื่องผิวชุ่มชื้น ที่ใส่ตัวทำให้เกิดฟอง(products with have emulsifiers and foaming agent)	พวกเหล่านี้จะมี Diethanolamine(DEA)	DEA สามารถซึมผ่านผิวหนังมันเป็นตัวการก่อเกิดมะเร็งเนื้อร้ายไม่น่าจะมีผลให้เกิดอันตรายได้จากการดูดซึมผ่านผิวหนังปริมาณน้อยแต่อาจทำให้เกิดปฏิกิริยาภูมิแพ้การกินในปริมาณมากจะทำให้เกิดการระคายเคืองต่อเยื่อบุเมือกทำให้เกิดอาการ ปวดช่องท้อง คลื่นไส้ อาเจียน และท้องร่วง	ถ้ากลืนหรือกินเข้าไป อย่ากระตุ้นให้อาเจียน ให้ดื่มน้ำมากๆ สำหรับผู้ป่วยที่หมดสติห้ามนำสิ่งใดเข้าปากผู้ป่วย นำส่งไปพบแพทย์

         ฉนั้นเพื่อความปลอดภัยเวลาซื้อหามาใช้ ควรหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนประกอบสารเคมีทีมีชื่อยาวๆ
สกดอ่านลำบากส่วนใหญ่เป็นสารสังเคราะห์ ควรเลือกใช้ที่มีส่วนประกอบจากสารที่ได้จากธรรมชาติมากกว่า และไม่ควรใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีกลิ่นฉุน,สีแรงจัดถ้าเลี่ยงได้ ที่จริงแล้วยังมีตัวอย่างผลิตภัณฑ์ในห้องน้ำอีกมากที่ควรระวังใส่่ใจในการใช้ ไม่เชื่อคุณลองเปิดฝาโถส้วมชักโครกซิครับ ระวังกลิ่นของก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟล์มันจะทำให้ระคายเคือง ตาแดง อักเสบ น้ำตาไหล ไอหอบเหนื่อย คลื่นไส้อาเจียน ถ้าสูดดมมากๆ ถึงกับล้มฟุปหมดสติได้นะครับ

เรียบเรียงอ้างอิงจาก

๑ “ การได้รับสารพิษ” สันต์ถีรัตน์ พ.บ.คลีนิกวารสารเวชปฎิบัติและการใช้ยาฉบับพย.๔๓-ส.ค.๔๔

๒  ศูนย์ข้อมูลวัตถุอันตรายและเคมีภัณฑ์   http://msds.pcd.go.th/

๓  http://chemistry.about.com

๔. ศูนย์พิษวิทยา PoisonCenter.mahidol.ac.th