Osteoporosis ภาวะกระดูกพรุน หมายถึงกระดูกมีรูพรุน มวลกระดูกลดความหนาแน่นลง ปกติจะเกิดกับประชากรผู้มีอายุมากขึ้น จากรายงานขององค์การอนามัยโลก(WHO)ในปี2004กล่าวว่า ภาวะกระดูกพรุนเป็นโรคที่รู้จักกันดีมีผลต่อประชากรทั่วโลก มีประชากรมากกว่า 75ล้านคนในหรัฐอเมริกา,ยุโรป,ญี่ปุนเกิดภาวะนี้และทำให้เกิดกระดูกแตหักขึ้นมากกว่า8.9ล้านคนในทุกปี สำหรับภูมิภาคเอเซียตะวันออกเฉียงใต้มีประชากรราว1.56ล้านคนต้องกระดูกแตกหักจากการมีภาวะกระดูกพรุน ภาวะกระดูกพรุนไม่เพียงแต่เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้กระดูกแตกหักแต่มันยังทำให้ผู้ป่วยต้องอยู่ติดเตียงและเกิดอาการแทรกซ้อนอื่นๆที่ยุ่งยากร้ายแรงตามมาอีกด้วย
สาเหตุ
เราสามารถแบ่งประเภทของภาวะกระดูกพรุนตามสาเหตุที่ทำให้เกิดได้
2ประเภทคือ
Primary
Osteoporosis เป็นประเภทหลักที่เกิดขึ้น สาเหตุอันเนื่องจากอายุที่เพิ่มมากขึ้น
ประชากรผู้สูงอายุเกิน50ปีขึ้นไปโดยทั่วไปกระดูกเสื่อมลง
นอกจากนี้ยังขึ้นกับสภาวะและเงื่อนไขอื่นที่ทำให้เกิดภาวะกระดูกพรุนมากยิ่งขึ้น เช่น
-มีอายุวัยกลางคนขึ้นไป,
เป็นเพศหญิง, เชื้อชาติพวกผิวขาว,ชาวเอเซีย,หรือ Hispanic ,รูปร่างบอบบาง,
พันธุกรรมประวัติผู้ป่วยที่มีญาติเกิดภาวะนี้,
ได้รับวิตามิน ดี และ แคลเซียมในปริมาณไม่เพียงพอ ใช้เวลาอยู่กลางแจ้งถูกแดดน้อย ไม่ออกกำลัง และ สูบบุหรี่
Secondary
Osteoporosis มีสาเหตุจากยา หรือการผิดปกติอื่นๆโดยเฉพาะ
ได้แก่ inflammatory
bowel disease , liver disorder ,chronic
kidney failure, rheumatoid arthritis, lupus,
hormonal disorder,(โดยเฉพาะ hyperparathyroidism , Cushing’s
disease, hyperthyroidism และ เบาหวาน) สำหรับยาที่เป็นสาเหตุทำให้กระดูกพรุนได้แก่ Corticosteroids(prednisone), thyroid
hormone, phenytoin และ phenobarbital cyclosporine (ยากดภูมิคุ้มกันเพื่อการเปลื่ยนถ่ายอวัยวะ)ถ้าคนที่เป็น Primary Osteoporosis อยู่แล้วสาเหตุเหล่านี้ยิ่งทำให้ผู้ป่วยแย่ลงไปอีก
การตรวจคัดกรองภาวะกระดูกพรุน
เป็นวิธีครวจโดยทั่วไปให้กระทำก่อนเกิดภาวะ ผู้หญิงให้เริ่มเมื่ออายุ65ปีขึ้นไปผู้ชายที่มีระดับฮอร์โมนtestosterone ต่ำ
หรือเมื่อแพทย์สั่งตรวจกรณีผู้สูอายุเกิดกระดูดแตก เครื่องมือที่ใช้ตรวจก็ได้แก่
เครื่องDEXA dual-energy-X-ray absorptionmetry
การตรวจแบบนี้ปลอดภัย
เครื่องเอ๊กซเรย์ที่วัดความหนาแน่นมวลกระดูก ได้รับรังสีน้อยกว่าการเอ๊กซเรย์ปอด
ใช้เวลาตรวจเพียง15นาที โดยเครื่องจะให้ค่าป็นสองแบบ T Score คะแนนT
Z Score คะแนน Z ค่าคะแนนใช้เปรียบเทียบกับค่าเฉลื่ยความหนาแน่นมวลกระดูกของคนที่อายุระหว่าง25-30ปีเพศเดียวกันกับู้ถูกตรวจ(ผู้มีอายุระหว่าง25-30ปีถือว่ามีมวลกระดูกสูงสุด) หากค่า Tเป็น0
หมายความว่าผู้ถูกตรวจมีมวลกระดูกสมบรูณ์เท่าเกณฑ์เฉลี่ยแต่ถ้ามีค่าเป็นบวกแสดงว่ามีมวลกระดูกสูงเกินค่าเฉลี่ยและถ้าได้ค่าลบแสดงว่ามีมวลกระดูกต่ำกว่าเกณฑ์เฉลี่ยของคนทั่วไปในเพศเดียวกัน
ส่วนคะแนนZ เป็นค่าเปรียบเทียบกับคนที่มีเพศ,วัย,อายุเหมือนกันกับผู้ถูกตรวจ คะแนนZ นี้มีประโยชน์น้อยกว่าคะแนนT
ในการคาดคะเนการแตกหักของกระดูกเพื่อพิจารณาให้การรักษา
การตรวจโดยเครื่องDEXA
มักตรวจที่
กระดูกสันหลัง ส่วนล่าง,สะโพก,ข้อมือบางครั้งและforearm อุปกรณ์อื่นที่ใช้ตรวจก็มี
อัลตร้าซาวด์ที่ใช้ตรวจขั้นแรกเมื่อกระดูกมีการเปลื่ยนแปลงจากโรคarthritisหรือแตกหัก ,เครื่องCT Computed tomography ช่วยชี้บ่งความผิดปกติอื่นๆอย่างมะเร็งที่ทำให้กระดูกแตกหัก
ผู้เชี่ยวชาญจากองค์การอนามัยโลกWHO ได้กำหนดตัวชี้วัดความเสี่ยงที่จะเกิดกระดูกแตกหักโดยประเมินจากความหนาแน่นมวลกระดูกที่เรียกว่าค่า
T Score.(คะแนนT)เป็นหลักการพิจารณาก่อนให้การรักษาควรคำนึงถึงการป้องกันโดยเปลื่ยนแปลงวิถีการดำเนินชีวิตประจำวัน
เราจะใช้คะแนนT เพื่อบ่งถึงความสัมพันธ์
ของอาการและการรักษา
การป้องกัน
ในหลักการคือดำเนินชีวิตประจำวันให้ถูกต้องเพื่อเป็นการถนอมสงวนดำรงมวลกระดูกมิให้เสื่อมลดลงอย่างรวดเร็วและช่วยเสริมมวลกระดูกไม่ให้เสื่อมสลายลง
วิถีชีวิตที่ควรจะเป็นคือ
1.ออกกำลังกาย
แบบฝึกยกน้ำหนักเป็นสิ่งสำคัญที่สุด
2.รับประทานวิตามินดีและธาตุแคลเซียมช่วยรักษาความหนาแน่นของมวลกระดูก
ผู้สูงอายุควรได้แคลเซียม 1,200-1,500 มิลลิกรัมต่อวัน และให้ได้รับวิตามินดี 600-800หน่วยสากล(International Unit)ต่อวัน เราสามารถได้จากการดืมนม กินอาหารประเภทเต้าหู้
ผักเขียว อื่นๆ การใช้เวลาอยู่ในที่กลางแจ้งบ้าง
เพราะแสงแดดทำให้ผิวหนังสร้างวิตามินดีแก่ร่างกาย
3.หยุดการสูบบุหรี่
เพราะการสูบบุหรี่มีลทำให้ความหนาแน่นมวลกระดูกลดลง
4. การใช้ยา
สำหรับผู้ที่มวลกระดูกพรุนมากหรือกระดูกแตก มีกลุ่มยา Bisphosphates ได้แก่ alendronate ,etidronate ,pamidronate และ risedronate ยาเหล่านี้ทำในรูปยาเม็ด
กินสัปดาห์ละครั้งหรือบางกรณีทุกวันซึ่งต้องให้แพทย์สังจ่ายและควรอยู๋ในการควบคุมแพทย์เภสัชกร
นอกจากนี้ยังมียาชนิดอื่นๆอีก
ยาที่ใช้รักษาบำบัดภาวะกระดูกพรุน
การตรวจคัดกรองภาวะกระดูกพรุน
เป็นวิธีครวจโดยทั่วไปให้กระทำก่อนเกิดภาวะ ผู้หญิงให้เริ่มเมื่ออายุ65ปีขึ้นไปผู้ชายที่มีระดับฮอร์โมนtestosterone ต่ำ
หรือเมื่อแพทย์สั่งตรวจกรณีผู้สูอายุเกิดกระดูดแตก เครื่องมือที่ใช้ตรวจก็ได้แก่
เครื่องDEXA dual-energy-X-ray
absorptionmetry การตรวจแบบนี้ปลอดภัย
เครื่องเอ๊กซเรย์ที่วัดความหนาแน่นมวลกระดูก ได้รับรังสีน้อยกว่าการเอ๊กซเรย์ปอด
ใช้เวลาตรวจเพียง15นาที โดยเครื่องจะให้ค่าป็นสองแบบ T Score คะแนนT Z Score คะแนน Z ค่าคะแนนใช้เปรียบเทียบกับค่าเฉลื่ยความหนาแน่นมวลกระดูกของคนที่อายุระหว่าง25-30ปีเพศเดียวกันกับู้ถูกตรวจ(ผู้มีอายุระหว่าง25-30ปีถือว่ามีมวลกระดูกสูงสุด) หากค่า Tเป็น0
หมายความว่าผู้ถูกตรวจมีมวลกระดูกสมบรูณ์เท่าเกณฑ์เฉลี่ยแต่ถ้ามีค่าเป็นบวกแสดงว่ามีมวลกระดูกสูงเกินค่าเฉลี่ยและถ้าได้ค่าลบแสดงว่ามีมวลกระดูกต่ำกว่าเกณฑ์เฉลี่ยของคนทั่วไปในเพศเดียวกัน
ส่วนคะแนนZ เป็นค่าเปรียบเทียบกับคนที่มีเพศ,วัย,อายุเหมือนกันกับผู้ถูกตรวจ คะแนนZ นี้มีประโยชน์น้อยกว่าคะแนนT ในการคาดคะเนการแตกหักของกระดูกเพื่อพิจารณาให้การรักษา
การตรวจโดยเครื่องDEXA
มักตรวจที่
กระดูกสันหลัง ส่วนล่าง,สะโพก,ข้อมือบางครั้งและforearm อุปกรณ์อื่นที่ใช้ตรวจก็มี
อัลตร้าซาวด์ที่ใช้ตรวจขั้นแรกเมื่อกระดูกมีการเปลื่ยนแปลงจากโรคarthritisหรือแตกหัก ,เครื่องCT Computed tomography ช่วยชี้บ่งความผิดปกติอื่นๆอย่างมะเร็งที่ทำให้กระดูกแตกหัก
การบำบัดรักษาภาวะกระดูกพรุนช่วยป้องกันกระดูกแตกหักได้
อย่างไรก็ตาม
การรักษาบำบัดไม่สามารถทำให้ลบรอยแตกกลับมาเหมือนเดิมการรักษาก็ไม่เกิดประสิทธิภาพเสมอไป
1 ใน 6 คนที่ได้รับการรักษาด้วยยาต่อเนื่อง
การตรวจโดยDEXA
หรือวิธีการตรวจอื่นๆอาจกระทำได้ภายใน
1 หรือ 2ปี ถ้ากระดูกเสื่อมความหนาแน่นลดลงต่อเนื่องแพทย์อาจแนะนำให้รับประทานยาที่ขนาดสูงขึ้นหรือชนิดอื่นหรือยาเสริมเป็นการเปลื่ยนแปลงการรักษาเพื่อประสิทธิภาพดีขึ้น
อ้างอิง
1The MERCK MANUAL Health&Aging
2WHO SCIENTIFIC GROUPON THE ASSESSMENTOF OSTEOPOROSIS
AT
PRIMARY HEALTH CARE LEVEL
Summary Meeting Report Brussels, Belgium, 5-7 May 2004
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น